ORHAN ŞAİK GÖKYAY

...

Orhan Şaik Gökyay, 2 Temmuz 1902’de İnebolu’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Kastamonu’da yaptı. Kastamonu Sultanisi’ndeki öğrencilik yıllarında İsmail Habib Sevük’ten edebiyat, İsmail Hakkı Uzunçarşılı’dan tarih dersi aldı. Yine bu öğrencilik yıllarında ilk şiirleri Açıksöz gazetesi ile Gençlik ve Doğu dergilerinde yayınlandı. İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’nun Edebiyat Bölümü’nden mezun oldu. 1931’de Kastamonu Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak atandı. Daha sonra Malatya, Edirne, Ankara, Eskişehir ve Bursa liselerinde öğretmenlik yaptı. Ankara Devlet Konservatuarı müdürü iken 10 Ağustos 1944’de uydurma “Irkçılık-Turancılık” suçlamasıyla bakanlık emrine alınarak görevine son verildi. Kısa bir süre sonra da tutuklanarak İstanbul’a gönderilip tabutluğa atıldı. 11 ay tabutlukta kaldı. Sonunda beraat eden şaire uzun süre resmi görev verilmedi. 1950’de göreve iade edilerek Galatasaray Lisesi’ne tayin edildi. 1951’de Millî Eğitim Bakanlığı müfettişi oldu ve Londra’ya gönderildi. 1954’de yurda döndü. Çapa Yüksek Öğretmen Okulu’nda görevlendirildi. Atatürk Eğitim Enstitüsü’nde edebiyat dersleri okuttu. 1967’de yaş haddinden emekli oldu. 2 Aralık 1994’de İstanbul’da vefat etti. Mezarı İstanbul Nakkaştepe’dedir. (1)

“Bu vatan, toprağın kara bağrında

Sıradağlar gibi duranlarındır.

Bir tarih boyunca onun uğrunda

Kendini tarihe verenlerindir…

Tutuşup, kül olan ocaklarından,

Şahlanıp köpüren ırmaklarından,

Hudutlarda gaza bayraklarından,

Alnına ışıklar vuranlarındır.

Ardına bakmadan yollara düşen

Şimşek gibi çakan, sel olup coşan,

Huduttan hududa yol bulup koşan

Cepheden cepheyi soranlarındır.

İleri atılıp sellercesine

Göğsünden vurulup tam ercesine,

Bir gül bahçesine girercesine,

Şu kara toprağa girenlerindir.

Tarihin dilinden düşmez bu destan,

Nehirler gazidir, dağlar kahraman,

Her taşı bir yakut olan bu vatan,

Can verme sırrına erenlerindir.

Gökyay’ım ne desem ziyade değil,

Bu sevgi bir kuru ifade değil,

Sencileyin hasmı rüyada değil,

Topun namlusundan görenlerindir…”

Orhan Şaik Gökyay, Türk Edebiyatı’nın anıt şiirlerinden birisi olan yukarıdaki “Bu Vatan Kimin?” şiiriyle ün yapmıştır.

“Adsız Mecmua, Orhun, Yücel, Ülkü, Devrim Gençliği, İslâm Ansiklopedisi ve Tarih dergisinde şiir ve makaleleri yayınlandı. “Bugünkü Dille Dede Korkut Masalları, Kâbusnâme, Türklerde Karagöz, Kâtip Çelebi, Birkaç Şiir, Destursuz Bağa Girenler” ilmi çalışmalarının yer aldığı kitaplarıdır.

Kastamonu’muzun yetiştirdiği en önemli şahsiyetlerden birisi olan ve şehir merkezindeki bir caddeye ve bir okula adı verilmiş olan Orhan Şaik Gökyay’ı vefatının yıldönümünde rahmetle anıyor ve yazımı şairin vefatı sonrasında O’nun arkasından Ayhan İnal’ın yazdığı “GÖKYAY’A AĞIT” şiiriyle bitiriyorum. (2)

“Bir kuyruklu yıldız geçti dünyadan

Orhan Şaik Gökyay göçtü dünyadan

Şairine şimdi vatan ağlasın

On bir ay yattığı zindan ağlasın

Dede Korkut Torunu’ydu bir adı

Türklüğe hizmetti bütün muradı

Türk dünyası hep karalar bağlasın

Orta Asya, Kırım; Kazan ağlasın

Gökyay’dan öğrendik “Bu Vatan Kimin?”

Asırlık çınarı kutsal iklimin

Doğduğu yer, İnebolu ağlasın

Kastamonu dolu dolu ağlasın