Cahit Sıtkı Tarancı ve Attilâ İlhan

...

Cahit Sıtkı Tarancı; 1910’da Diyarbakır’da doğdu. Galatasaray Lisesi, Mülkiye Mektebi ve Yüksek Ticaret Mektebi’nde okudu. Siyasal bilgiler okumak için Paris’e gitti. Yurda dönüşünde Anadolu Ajansı, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Çalışma Bakanlığı’nda çalıştı.

Fransız edebiyatından etkilenen, özelikle Baudelarie ve Verlaine’yi örnek alan şair, hece ölçüsü ve serbest ölçüyle şiirler yazdı. Cahit Sıtkı, lirik şiirleri ve yalın diliyle Cumhuriyet devri Türk şiirinde başlı başına yeri olan en çok okunan şairlerden birisi olmuştur.

“Yalnızlık, ölüm, yaşama sevgisi” şiirlerinde en çok işlediği temalardır. “Ömrümde Sükût, Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Sonrası” şiir kitaplarıdır.

12 Ekim 1956’da tedavi için gönderildiği Viyana’da vefat etti. Ankara’da toprağa verildi. (1)

Sizlere şairin en meşhur şiiri olan “Otuz Beş Yaş” şiirini sunuyor ve Tarancı’yı rahmetle anıyorum:

“Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder,

Dante gibi ortasındayız ömrün.

Delikanlı çağımızdaki cevher,

Yalvarmak yakarmak nafile bugün,

Gözünün yaşına bakmadan gider.

Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?

Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz?

Ya gözler altındaki mor halkalar?

Neden böyle düşman görünürsünüz;

Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

Zamanla nasıl değişiyor insan!

Hangi resmime baksam ben değilim.

Nerde o günler, o şevk, o heyecan?

Bu güler yüzlü adam ben değilim;

Yalandır kaygısız olduğum yalan.

Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız;

Hatırası bile, yabancı gelir.

Hayata beraber başladığımız

Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir;

Gittikçe artıyor yalnızlığımız.

Gökyüzünün başka rengi de varmış!

Geç fark ettim taşın sert olduğunu,

Su insanı boğar, ateş yakarmış!

Her doğan günün bir dert olduğunu,

İnsan bu yaşa gelince anlarmış.

Ayva sarı nar kırmızı sonbahar!

Her yıl biraz daha benimsediğim.

Ne dönüp duruyor havada kuşlar?

Nerden çıktı bu cenaze? Ölen kim?

Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar.

Neylersin ölüm herkesin başında.

Uyudun uyanamadın olacak.

Kim bilir nerde, nasıl, kaç yaşında?

Bir namazlık saltanatın olacak

Taht misali o musalla taşında.”

…

Attilâ İlhan; 1925’de Menemen’de doğdu. İlk ve ortaokulu İzmir’de okuduktan sonra girdiği İzmir Atatürk Lisesi’nde siyasi nedenle gözaltına alındığı için okuldan çıkarıldı. Açtığı davayı kazanınca İstanbul Işık Lisesi’ne yazıldı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni yarıda bırakarak Paris’e gitti. Sinema ve tiyatro yazarlığı, gazetecilik, yayınevi danışmanlığı ve köşe yazarlığı yaptı.

1940 kuşağı toplumsalcı şairlerine yakın olmakla birlikte etkilerinde kalmadı. 1950’lerde iyice özgürleşti; bireyselliği öne aldığı, duygusal şiirler yazdı.

“Duvar, Sisler Bulvarı, Ben Sana Mecburum, Böyle Bir Sevmek, Elde Var Hüzün” şiir kitaplarındandır.

Ünlü sinema ve tiyatro sanatçılarından Çolpan İlhan’ın ağabeyi, Sadri Alışık’ın kayınbiraderi, Kerem Alışık’ın dayısı olan Attilâ İlhan, 10 Ekim 2005’de İstanbul’da vefat etti. (2)

Attilâ İlhan’ı rahmetle anıyor ve yazımı şairin “Elde Var Hüzün” başlıklı şiiri ile bitiriyorum:

“söyleşir

evvelce biz bu tenhalarda

ziyade gülüşürdük

pır pır yaldızlanırdı kanatları kahkaha kuşlarının

ne meseller söylenirdi mercan koz nargileler

zamanlar değişti

ayrılık girdi araya

hicrana düştük bugün

ah nerde gençliğimiz

sahilde savruluşları başıboş dalgaların

yeri göğü çınlatan tumturaklı gazeller