Kastamonu esas olmak üzere ülkemiz genelinde faaliyet gösterecek olan Aba Arabuluculuk, Uzlaştırmacılık ve Tahkim Merkezi, Pazartesi günü geniş katılımlı mütevazi bir program ile resmen açılmış oldu. Bu merkezin hem Kastamonu’muza hem de ülkemize hayırlı ve güzel hizmetlerde bulunmasını niyaz ve ümit ediyoruz. Bu merkezin kurulmasında ve çalışmalarına başlamasında öncülük eden yöneticilerine ve üyelerine de teşekkür ediyor, gayretlerinin devamını diliyoruz.

Girizgahımız hukukta alternatif çözümlere dair bir merkez açılışı olunca, hepimizin bu konu hakkında bilgi sahibi olması gerektiğine inanıyorum. Çünkü hukuk hayatımızın her alanında var. Özellikle de 2000’li yıllardan sonra hukukun ana başlıklarında dahi çok değişimler ve gelişimler oldu. Yeni alanlarda zaman ilerledikçe şekilleniyor. Öyle olunca attığımız her adım hukukta bir karşılık olarak bugün veya yarın karşımıza çıkıyor.

Bu vesileyle bu sütunlarda arabuluculuk, uzlaştırmacılık, tahkim konularında özet bilgileri bildiğimiz ve bilgisayarımızın yazdığı kadarıyla sunmak istiyorum. Buna göre konumuz uyuşmazlıklarda alternatif çözümler. Hukukumuzda aktif olarak yeni uygulanmaya başlanan alternatif çözümler nelerdir? Toplumumuzda karşılaşılan uyuşmazlıklar mahkeme dışında nasıl çözümlenebilir? Hangi alanlarda kimler tarafından nasıl uygulanabilir veya uygulanmalıdır? Bu sorular elbette ki daha da çoğaltılabilir.

Öncelikle şunu bilmemiz gerekir; Tarihin aktörü insandır. İnsanoğlu hem tabiatının gereği olarak hem de bulunduğumuz zaman diliminin getirdiği yeni şartların içerisinde bir toplumda yaşamak durumundadır. Toplum içerisinde yaşarken de muhakkak ki öncelikle huzur ve düzen açısından en temel gereksinim olarak kuralların olması icap eder. Kurallar olmadan, hele de toplumun tarihi süreç içerisindeki maddi ve manevi tüm değerlerinin sonucu oluşan yapısına uygun kurallar olmadan huzur ve düzenin sağlanması mümkün değildir. Bu sebeple de bir toplumun bir medeniyet inşa etmesinde faktörlerden biri olarak toplumda uygulanan kurallar karşımıza çıkmaktadır.

İçinde bulunduğumuz 21. asırda özellikle teknolojideki baş döndürücü gelişmeler, çağın getirdiği yeni iş alanları, yeni iş bölümleri, günlük hayatın içerisindeki birçok unsurun bileşimi ve etkileşimi ile oluşan yeni anlayışlar ve değişimler toplumsal huzur ve düzen için yeni kuralların ihdasını zaruri kılmaktadır. Haliyle değişim kaçınılmazdır. Mecelle’de vazolunan ifadesiyle; “Ezmanın tegayyürü ile ahkamın tagayyürü inkar olunamaz.” Yani “zamanın değişmesi ile hükümlerin değişmesi de mukadderdir” hükmünün de gereği olarak toplumsal hayatta, hayatın her alanına etki eden birçok hüküm değişmekte veya değiştirilmek mecburiyetinde kalınmaktadır.

Konumuz açısından hadiseye baktığımızda bizim toplumumuzda uzlaşı kültürü, tarih sahnesine çıktığımızdan beri hep varolmuştur. İnsanlarımızın eşleriyle, çocuklarıyla, akrabalarıyla ailevi problemleri de olsa, geçimiyle, işiyle, çalışanıyla maddi problemleri de olsa, ticari hayatında, yaptığı alışverişinde problemleri de olsa, köyünde yaşadığı problemlerde olsa, mutlaka mahallenin, köyün, yaşanılan muhitin “uslular” denilen ileri gelenleri mutlaka devreye girmiş ve sorunların çözümü için gayret etmişler ve sıkıntılar için ya hakem ya arabulucu ya da uzlaştırıcı olarak bir rol üstlenmişlerdir. Dolayısıyla toplumun yaşamında karşılaşılan her türlü uyuşmazlıkta alternatif çözümler, toplumumuzun yabancısı olmadığı bir konu olarak bünyesinde teknik isim olarak olmasa da gerek geleneğin gerekse inancımızın içinde bir kültürel birikim olarak hep vasıflanmıştır. Yani arabuluculuk, uzlaştırmacılık veya hakemlik dediğimiz uyuşmazlıklar için alternatif çözümler yeni bulunmuş barışçı çözüm yöntemleri değildir. Bizim toplum olarak doğamızda olan, geçmişte atalarımızın, büyüklerimizin, toplumda sözü geçenlerin yaptığı ancak teknik karşılığı hukukumuzda yeni olan bir alandır. Bir diğer deyişle uyuşmazlıklarda alternatif çözümler sosyal devletin bir gereği olarak adalete erişimin sağlanması, böylece etkin hukuki korumanın gerçekleştirilmesi, süreçte de bizzat sürecin muhataplarının görüşlerine yer verilmesi hukuk düzeninde bir reform olarak görülse de bizim ecdadımızın hep gündeminde ve hayatında olan müesseseler olmuştur. Ancak mevzuat ve uygulama açısından olayı değerlendirdiğimizde, uyuşmazlıklarda alternatif çözümlerin mevzuata ve uygulamaya kazandırılması gerçekten bir reformdur ve çokta güzel bir reformdur. Çünkü toplumsal huzura katkı sağlanmaktadır. İnsanların hasım olmasının önüne geçilmektedir. Hızlılık, gizlilik, bağlayıcılık, ekonomiklik gibi unsurlar bir yana insanımızın kendisine değer verildiğini gösteren bir kurum hüviyetindedir. Olması gerekende budur. Tabi ki eksikleri vardır. Ancak zaman içerisinde bunlarında oluşacak önerilerle giderileceğine ve alternatif çözümlerin herkes için vazgeçilmez olacağına inancımız tamdır.

Devam edecek...