Kullanıcı Bulunamadı Tüm Haberleri

MADEN: "TÜRK TARİHİNİN TAHT KAVGALARIYLA VE ASKERİ DARBE GİRİŞİMLERİYLE DOLU "

Panel başkanlığını yapan Kastamonu Üniversitesi Fen -Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Fahri Maden, Osmanlı’da Askeri Darbeler ve Sonuçları’yla ilgili konuşma yaptı.Tarihçiler ve diğer bilim dalları tarafından darbelerin değerlendirip tartışıldığına değinen Maden; “15 Temmuz herkesin gündemini işgal etti. Bu darbeleri anlamaya çalışıyoruz. Halen dünyada askeri yönetimlerle idare edilen ülkeler var. Elbette ki askeri kanat devlet idaresinde çok önemli bir yönü teşkil ediyor. Türk tarihi içinde Türk ordusu, devletin omurgasını meydana getiriyor, gücünü Türk milletinden alıyor. Bu kadar etkili gücü elinde bulunduran kurum, elbette ki iç ve dış etkiler altında da zaman zaman kalabiliyor. Osmanlı Dönemi’nde örneklerini görüyoruz. Osmanlı merkezi ordusunda yaşanan çözülme zaman içerisinde meydana gelen oradaki yaşanan olumsuz gelişmeler devleti ve milleti zaman zaman uçurumun kenarına kadar sürüklemiş. Yeniçeri isyanları ve darbeleri neredeyse devletin sonunu getirecek bir noktaya gelmişti. Tabii Cumhuriyet tarihimizde de 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden itibaren aşağı yukarı her 10-15 yılda bir darbeler, darbe girişimleri oldu. Bütün bu darbeler ve darbe girişimlerinde 15 Temmuz’a kadar olmayan bir şey oldu. Daha önce örneğini görmediğimiz ya da sınırlı olarak gördüğümüz yepyeni bir şeyle karşılaştı Türk toplumu. Bu darbe girişimine karşı halk direnişe geçti ve sokaklara dökülerek göğsünü siper etti” dedi.

“KARANLIKTA KALAN BAZI NOKTALAR OLDU”

Yeniçeriler ve Kapıkulu askerlerinin Osmanlı Devleti’nin güçlenmesinde etki sağlarken, 16’ncı yüzyılın sonlarından itibaren yavaş yavaş asli fonksiyonlarını yitirmeye başladığını dile getiren Maden; “Devleti ve milleti korumakla görevli Yeniçeri ordusu, kaldırıldıkları 1826 yılına gelindiğinde devletin ve düşmanı haline gelmiş bir duruma evrildiler. Yeniçerileri disipline etmek isteyen 2’nci Osman Yeniçeriler tarafından hunharca öldürüldü ve İstanbul, 15 Temmuz’da yaşanılandan katbekat daha büyük bir kaosa sürüklendi. İstanbul 15 Temmuz’u en yoğun yaşayan şehirlerden bir tanesi ama Türk tarihinde İstanbul bunlara alışık. 1656’da, 1703 yılında her biri Yeniçerilerin ayaklanıp padişah değiştirdikleri yıllar. Yeniçeri isyanlarının içerisinde tarihçiler tarafından biraz masumane olarak görülen 1730 yılındaki Patrona Halil İsyanı var. Orada da Lale Devri’nin getirdiği bazı olumsuzluklara tepki olarak yeniçeriler ahaliye beraber hareket ediyorlar. Onun dışında ahali hiçbir zaman bu tür yeniçeri isyanlarının yanında olmuş değildir. Daha ziyade yeniçeri isyanlarını destekleyen, ilmiye sınıfı olmuştur. Bence bu da tarihte çıkarmamız bir ders ama bu 15 Temmuz’da bu işin ilmiye kanalı var mıydı? 15 Temmuz henüz olayı tam tarih olmadığı için her yönüyle anlatılamıyor. Yüzeysel ve parça parça değerlendirme yapılıyor yani karanlıkta kalan bazı noktalar olmuş oluyor. Böyle olunca da karanlıkta kalan noktalar üzerinde toplum ve basında çok fazla bilgi kirliliği getiriliyor” diye konuştu.

REYHANOĞULLARI:“ASKERİN SİYASETE BU KADAR RAHAT MÜDAHALE OLMASINA YOL AÇTI"

İttihat-Terakki Döneminin Siyasi Kültürel Yansımaları’yla ilgili sunum yapan Kastamonu Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Ayça Reyhanoğulları, İtthat ve Terakki Döneminin Türk yakın tarihinin önemli bir parçası olduğunu söyledi.1913 yılında İttihat ve Terakki’nin bir darbeye karıştığını anımsatan Reyhanoğulları, sunumun devamında İttihat ve Terakki’nin çok eleştirilen sert yönünün sebeplerine değindi.Osmanlı’nın son dönemlerinde ‘Osmanlı nasıl kurtarılır?’ tartışması olduğunu belirten Reyhanoğulları; “Abdülhamit’in başını çektiği İslamcılık yüzünü geçmişe çeviriyordu. Kurtuluşu geçmişte arıyordu. Bunun tam karşısında İttihat ve Terakki ve etrafındaki aydınların yer aldığı yüzünü geleceğe, modernliğe, Batı’ya çeviren bir yönelim vardı ki bugün de aslında Türk siyasetinde bu iki yönelimi görebiliriz.  ‘Gelenekle mi Türkiye daha refaha kavuşur yoksa Batıcılık ve modernlikle mi?’ bu da Osmanlı’nın son dönemi ve özellikle İttihat ve Terakki’ de başlamış bir tartışmaydı. Keza birçok yazar bu dönemi Türk siyasetinin laboratuvarı olarak adlandırır. Çünkü günümüz siyasetinde devamlılığını gördüğümüz temel taşlar o dönemde de mevcuttu. Döneme damga vuran olaylardan bir tanesi 1913 yılında Enver Paşa’nın önderliğinde İttihat ve Terakki’nin Babıali’ye bir baskın yaparak sadrazamın ölümle tehdit edip istifaya zorlanması ve yönetimin çok sert bir şekilde ele geçirilmesidir. İttihat ve Terakki 1908’de başa geliyor ve 1918’e kadar faaliyette bulunuyor ama 1913’dan sonra İttihat ve Terakki’nin kendi istibdat dönemi diyebileceğimiz son derece sert, acımasız ve pek çok da şiddettin zuhur ettiği bir dönem başlamış oluyor. Biraz daha yakın tarihe gelecek olursak askerin siyasete bu kadar rahat bir şekilde müdahale olmasına yol açtığını da iddia edebiliriz” dedi.

Diğer panelistlerden Kastamonu Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi  Doç. Dr. Şerif Demir, Türk Demokrasi Tarihinde 27 Mayıs ve 12 Mart ile ilgili sunum yaparken,  Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İİBF Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi  Dr. Öğr Üyesi Hakan Gökpınar 15 Temmuz’dan Sonra Alman Basınında Fetö Örgütlenmesi’ ne ilişkin  konferansa çevrimiçi bağlanarak bilgilendirme yaptı.