Bebeklerde ve yetişkinlerde çölyak hastalığı nedir?
Günümüzde en sık karşılaşılan genetik rahatsızlıklardan biri olan çölyak hastalığı, belirtileri ve tanısı konusunda çeşitlilik gösteriyor. Glüten konusundaki hassasiyeti temsil eden çölyak hastalığı nedir, belirtileri nelerdir?...
Dünyada yer alan çoğu ülkelerde artık her 200 kişiden biri
çölyak hastası olmaya aday. Belirtilerin her hastada aynı şekilde seyretmediği
bilinirken eskiye nazaran glüten hassasiyetine daha fazla rastlanmakta.
Teşhisinin konulması çeşitli çölyak testleri ile gerçekleşirken kimi zaman hasta
kendi hassasiyetinin de farkına varabiliyor.
Yaşam boyu süren bir gıda alerjisi olan çölyak hastalığı,
ölümcül olmasa da ciddi oranda hayat standartlarını en aza indirmekte. Önem
verilmediği takdirde kemik erimesi, demir eksikliği, ciltte döküntü gibi pek
çok farklı sağlık sorununa da davetiye çıkartabiliyor. Belirtileri başka
hastalıklarla da benzerlik gösterdiği için teşhis sürecinde kimi zaman akla
gelen ilk hastalık olmuyor ve bu da teşhis sürecini geciktiriyor.
ÇÖLYAK HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELEDİR? POTANSİYEL GLÜTEN
HASSASİYETİ NASIL BELLİ OLUR?
Çölyak hastalığı, besinlerdeki buğday, arpa ve çavdarda
bulunan glüten adlı bir proteinin tüketimiyle ince bağırsaktaki hücrelerin
hasar almasıyla tanımlanır. Bir bağışıklık sistemi hastalığıdır ve hemen her
yaşta görülebilir. Özellikle ailesinde çölyak hastası olan çocuklarda görülme
ihtimali daha fazladır, yani genetik geçiş etkindir.
Son zamanlarda hepimizin sıklıkla duyduğu bir çeşit protein
olan ve arpa, buğday, çavdar gibi tahıllarda bulunan glütene karşı sindirim
sistemimiz tarafından vücutta oluşan anormal tepkilerin tümü glüten
hassasiyetinden kaynaklanır.
ÇÖLYAK BELİRTİLERİ
·
Karın şişliği
·
Kansızlık
·
İshal
·
Kusma
·
Kabızlık
·
Açık renkli ya da kötü kokulu dışkı, tuvalet
ihtiyacının artması
·
Karın ağrısı ve kramp
·
İştahsızlık ve gaz sancıları
·
Kilo kaybı
·
Yorgunluk ve halsizlik
·
Kemik veya eklem ağrısı
·
Demir eksikliği
·
Baş ağrısı
·
Nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları
·
Duygu durum değişiklikleri, sinirlilik ve
depresyon
·
Kısırlık
·
Deri döküntüleri
·
Diş minesi sorunları
ÇÖLYAK HASTALIĞI ÇEŞİTLERİ
Klasik Çölyak
Daha çok süt çocuklarında glüten alımı başlandıktan sonra
kendini gösterir. Emilim ve sindirim bozukluğu ön planda olur. Demir, folik
asit ve D vitamini eksikliği (kemik gelişme bozuklukları) ile kanamaya eğilim
(pıhtılaşma bozuklukları) sıkça görülür.
Atipik Çölyak
5-6 yaş üstü büyük çocuklarda ve erişkinlerde rastlanır.
Genellikle bulgular hafif ve sindirim sistemi dışındadır. Boy kısalığı, diş
minesi zayıflığı ve demir eksikliğinin yanında sindirim sistemine ait
tekrarlayan karın ağrısı, bulantı, kusma, karaciğer enzimlerinde yükselme ile
kabızlık gibi tipik bulgular görülür. Bu hastalara tanı koymak oldukça zor
olduğu için söz konusu şikayetleri olan kişiler teşhis edilirken titiz
davranılması gerekiyor.
Atipik Çölyak
Bu çölyak türü huzursuz bağırsak sendromu ile karışabiliyor.
Açıklanamayan demir, folik asit ve B12 vitamini eksikliği ile kemik gelişme
problemleri, tekrarlayan karın ağrısı, karın şişliği ve serum albümin düzeyinde
düşme gibi durumlarda da çölyak hastalığının akla getirilmesi gerekir.
Sessiz Çölyak
Herhangi bir şikayeti ve bulgusu bulunmayan bireylerin
yakınlarına çölyak hastalığı teşhisi konmasının sonucunda yapılan aile
taramalarında veya herhangi bir başka nedenle yapılan tetkiklerde çölyak
hastalığının rastlanmasıdır.
Potansiyel Çölyak Hastalığı
Çölyak testlerinde pozitif sonuç çıkan, ancak ince bağırsak
biyopsileri normal ya da minimal değişiklik gösteren bir türüdür. Sonraki
yıllarda glüten hassasiyeti çıkabileceğinden düzenli doktor kontrolünde
olunmasında fayda var.
Non-çölyak Glüten Hassasiyeti
Kanında çölyak hastalığına özgü antikorlar bulunmadığı halde
glüteni tolere edemeyen ve ince bağırsak dokusunda hasar gözlenmeyen bir
durumdur. Non-çölyak glüten hassasiyetine toplumun yaklaşık yüzde 20’sinde
rastlanıyor.
Kaynak:
HABERE YORUM KAT
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.