SONGÜL KAPLAN CENGİZ Tüm Haberleri

Emekli Amiral, Çatalzeytinli hemşehrimiz Hasan Doğan’ın büyük ilgi gören ‘Bahriyeli’ kitabından sonra ikinci kitabı “1800’lerde Kırım, Ginolu ve Çatalzeytin” de yakında okuyucuları ile buluşacak.

KİTAPTA NELER VAR?

Ginolu ve Çatalzeytin’deki en eski tarihi eser nedir, nerededir, yaşı kaçtır? Öyle ise, ilçenin yaşı kaçtır? İlçe sathında bilinen/bulunan en eski mezar taşının yaşı nedir? Bu taşlar nerededir?

Çatalzeytin’in adı nereden gelmektedir? Gemicilerin görüp de konumlarını belirledikleri o çatal dallı zeytin ağacından mı, yoksa bugün Trabzon’un Akçaabat’ına bağlı bir belde mahallesi olan Çatalzeytin’den mi? Peki, çatal dallı zeytin ağacı halen hayatta mıdır? Değilse, yeri neredeydi? Kışla altında? Akçay ağzında?..

Bunlar ve benzeri pek çok soru, büyük, küçük, genç veya yaşlı, yönetici veya vatandaş, bütün hemşerilerimizin hiç olmazsa bir kez aklına takılıp kalmamış mıdır? Cevaplarını nerede bulabildik?..

1800’lerin başından itibaren önce birkaç hanelik bir köy olarak doğan, 1910’lardan itibaren bir nahiye olan ve 1954’te de ilçe ilan edilerek bugünlere ulaşan şirin kasabamız Çatalzeytin’in sosyal tarihini bir bütün halinde ele alan,  akademik disipline uygun bir kaynak kitabın olmayışı hiç şüphesiz ilçemiz için önemli bir eksiklikti.

2022 yazında yayımlanan “Bahriyeli” romanının yazarı, hemşerimiz Hasan Doğan, bu soruların cevaplarını ortaya koymak adına 2022-23 yıllarında kapsamlı bir çalışma yürüttü ve ilçeye değerli bilgiler sağlayan, yararlandığı kaynakları daha ileri çalışmalara zemin teşkil edebilmesi için gösterip listeleyen ve ilçenin geleceği için dikkate değer tekliflerde bulunan bir kitap hazırladı.

1800’LERDE KIRIM, GİNOLU VE ÇATALZEYTİN…

Çatalzeytinli Azaklıoğulları, Karahaliloğulları ve İncemustafaoğulları’nın Şecereleri

Doğan’ın kitabı, bugün ilçenin bir köyüne bağlı olarak varlığını sürdüren, antik dönemden 1800’lü yıllara kadar Batı Karadeniz’in önemli bir ticaret limanı olan Ginolu’nun tarihçesini, Kale hakkındaki tespitleriyle de birlikte,  ayrıntılı olarak ortaya koyuyor. Kitap aynı zamanda, Çatalzeytin’i kuran ailelerden bugün önemli bir mevcuda ulaşmış; Azaklıoğulları, Karahaliloğulları ve İncemustafaoğulları ailelerinin soy hikayelerini de bizlere anlatıyor.

Kitabın ilk bölümünde 1800’lerden itibaren Kırım Yarımadası’ndaki gelişmeler; ikinci bölümünde Milat’tan önceki devirlerden itibaren Ginolu ve Çatalzeytin; üçüncü, dördüncü ve beşinci bölümlerde sırasıyla, ilçedeki Azaklıoğulları, Karahaliloğulları ve İncemustafaoğulları aileleri ele alınıyor.

Resmî Osmanlı arşivlerinden yararlanılarak ve Osmanlı Devleti’nin 1830-40’lı yıllarda bölgede yaptığı nüfus sayımları ile temettuat defterlerinin incelenmesi suretiyle yapılan soy araştırmaları sonucunda, adı geçen ailelerin 1600’lü yıllara kadar varan kuşaklarının isim isim sayıldığını,  aile büyüklerinin mesleklerinin, zanaatlarının ve geçim kaynaklarının açıklandığını görmek şüphesiz çok memnuniyet verici.

Kitaba ilişkin vurgulanmasında yarar olan bir diğer konu da Çatalzeytin açıklarında, bugün 100 metre derinlikte yatan, tarihlemesi bugünden 8 bin yıl önceye kadar uzanan sualtı arkeolojik keşfi. Geçmişte yerel ve ulusal haber organlarında nadir olarak haber konusu edilmiş olan, bugün sualtında kalmış tarih öncesi bu yerleşime ilişkin kitapta verilen bilgiler, bu kıymetli kültür varlığının korunup kollanması, tanıtılıp duyurulması ve dolayısıyla, ilçenin de adının duyurulması için sıralanan öneriler, Doğan’ın yaptığı çalışmanın önemini ve ilçeye kazandırabileceklerini artıran diğer bir konu olarak göze çarpıyor.