Kastamonu’da yaygın olarak kullanılan, “satı” “satılmış” isimleri
nereden geliyor?
Konuyu araştırırken Satılmış türevinde birçok isimle de
karşılaştık. Özellikle kız versiyonu olan “Satı” da bu isimle aynı anlama
sahip. Ancak bu, Anadolu’da pek bilinen bir şey değil; insanlar babaanne,
dedelerinin isimlerini aldıkları için koyulan isme de pek takılmamışlar.
Kimse çocuğunun kötü olmasını istemez diye düşünüyoruz
elbette, tabii ki istemez istemesine de nereden geldi öyleyse bu Satılar,
Satılmışlar?
ANADOLU VE DOĞAL DOĞUMLAR
Hastane gibi bir imkanın bulunmadığı bu dönemlerde, elbette
hastalıklara hemen müdahale edilemiyordu. Doğal ortamda doğan ortalama her 4-5
bebekten birisi ölüyordu. Art arda çocuk kaybeden aileler, bunun lanetli bir
durum olduğunu ve kötü bir güç tarafından yapıldığına inanıyorlarmış. Yani bir
tür Şamanizm ritüeli.
Kötü gücün, doğan çocuğu öldüreceğinden doğan inanç, çocuğun
başka bir evde büyümesine neden oluyormuş. Başkasının evinde büyütülen çocuğun
kötü ruhlardan arındığı ve bu şekilde hayatta kaldığı düşünülürmüş. Bu çocuk,
çok sonra anne ve babası tarafından satın alınır, kendisine de “Satılmış,
Satılgan, Satı, Satıvaldı, Satındı, Satkın” gibi isimler verilirmiş.
İNANIŞA GÖRE KÖTÜ BİR RUH, ÇOCUKLARI ÇALMAKTA VE
SATMAKTADIR
Çocuklarının ölmesini istemeyen aileler, çocuklarına bu gibi
isimleri vermekten de geri durmamışlar. Bu da bir gelenek halini almış. Bugün
bazı yörelerde, hâlâ çocuğu olmayan kişiler, bir su başında ulu bir ağaç
altında dilek dilerler, çocukların buralarda satıldığına inanırlar. Bir nevi
ibadet olan bu ritüel sonrasında, şans eseri çocuğu olanlar da yine aynı
şekilde çocuğa “Satılmış” ve “Satı” ismini verirler. Bu uygulamanın Amasya’da
oldukça yaygın olduğu biliniyor.