Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), "Temmuz Ayı
Fiyat Gelişmeleri" raporunu yayımladı.
Raporda, tüketici fiyatlarının Temmuz ayında yüzde 9,49
oranındaki yükselişle tarihsel temmuz ayı eğilimine kıyasla yüksek bir artış
kaydettiği, yıllık enflasyonun 9,62 puan artarak yüzde 47,83 seviyesinde
gerçekleştiği hatırlatıldı ve "Bu gelişmede, vergi ile
yönetilen-yönlendirilen kalemlerdeki fiyat artışları yanında, Türk lirasındaki
değer kaybı ve ücret artışları etkili olmuştur." denildi.
Raporda, "Bu dönemde yıllık enflasyon ana grupların
tamamında artmıştır. Aylık bazda incelendiğinde, enerji başta olmak üzere alt
gruplar genelinde yüksek artışlar kaydedilmiştir. Enerji grubu fiyatlarındaki
artışı vergi ayarlamalarının yanı sıra döviz kuru ve uluslararası petrol
fiyatlarındaki gelişmelerin etkisiyle yükselen akaryakıt kalemi sürüklemiştir.
Temel mal grubu enflasyonunda kur geçişkenliği yüksek ve hızlı olan dayanıklı
tüketim malları belirleyici olmaya devam etmiştir. Hizmet grubu fiyatlarındaki
aylık artış alt gruplar geneline yayılarak önceki aya kıyasla belirgin ölçüde
güçlenmiştir. Gıda fiyatları, mevsimsel ortalamasının aksine yükseliş kaydeden
taze meyve ve sebze grubu öncülüğünde önceki aya kıyasla önemli ölçüde
yükselmiştir. Üretici fiyatları bir önceki ayın ardından bu dönemde de yüksek
bir aylık artış kaydetmiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış
verilerle aylık artış oranı B ve C göstergelerinde bir önceki aya kıyasla
belirgin şekilde yükselirken, göstergelerin yıllık enflasyonları da artış
kaydetmiştir. " değerlendirmesi yapıldı.
Raporda şöyle devam edildi:
"Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 9,49 oranında
yükselmiş ve yıllık enflasyon 9,62 puan artarak yüzde 47,83 olmuştur. Bu
dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 7,69 ve 8,76
puan artarak yüzde 54,32 ve 56,09 olarak gerçekleşmiştir.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları
incelendiğinde, bu dönemde alt grupların tamamında artış yaşanmıştır. Bir
önceki aya göre hizmet, temel mal, enerji, gıda ve alkol-tütün-altın
gruplarının katkıları sırasıyla 2,86; 2,46; 2,25; 1,71 ve 0,34 puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık
artışlar bir önceki aya kıyasla B ve C endeksinde sert bir şekilde
yükselmiştir. Fiyat artışları B endeksini oluşturan hizmet, temel mal ve
işlenmiş gıda gruplarında bir önceki aya göre önemli ölçüde güçlenmiştir.
Hizmet fiyatları temmuz ayında yüzde 9,81 ile oldukça yüksek
bir artış kaydetmiş, grup yıllık enflasyonu 10,20 puan artışla yüzde 69,65
olmuştur. Bu dönemde fiyat artışları grup geneline yayılırken, yıllık enflasyon
tüm alt gruplarda yükselmiştir. Gıda ve ücret gelişmelerinin etkilerinin
hissedildiği lokanta-otel alt grubundaki fiyat artışında (yüzde 11,92) gerek
yemek hizmetleri gerekse de turizmdeki görünüme bağlı olarak konaklama
hizmetleri etkili olmuş ve bu grupta yıllık enflasyon yüzde 82,62 seviyesine
ulaşmıştır. Ulaştırma hizmetlerinde temelde akaryakıt fiyatlarındaki
gelişmeleri takiben fiyatlar yüzde 10,03 oranında artarken, fiyat artışları
grup geneline yayılmakla birlikte demiryolu ve hava yolu ile yolcu taşımacılığı
öne çıkan ana kalemler olmuştur. Döviz kuruna duyarlılığı yüksek ve emek yoğun
kalemler içeren diğer hizmetler alt grubunda da fiyatlar önemli ölçüde artmış
(yüzde 10,27), bu gelişmede kişisel ulaştırma araçlarının bakım-onarımı,
sağlık, ev içi hizmetler, eğlence ve spor hizmetlerindeki yükselişler öne
çıkmıştır. Kira aylık artışı yüzde 7,67 ile bu dönemde daha da güçlenmiş ve
yıllık enflasyonu yüzde 81,69’a ulaşmıştır.
YILLIK ENFLASYON TÜM ALT GRUPLARDA ARTIŞ KAYDETTİ
Temel mal grubu yıllık enflasyonu 7,56 puan artışla yüzde
44,25 olmuştur. Yıllık enflasyon dayanıklı mallarda belirgin olmak üzere tüm
alt gruplarda artış kaydetmiştir. Türk lirasındaki değer kaybı, vergi ve ücret
artışlarının yanı sıra canlı talep koşullarının yansımasıyla fiyat artışının
güçlenerek sürdüğü dayanıklı mal alt grubunda fiyatlar yüzde 12,49 oranında
yükselmiştir. Bu dönemde, otomobilde belirgin olmak üzere (yüzde 16,16), tüm
alt kalemlerde fiyat artışları kuvvetlenmiştir. Diğer temel mallar alt grubunda
fiyatlar vergi ayarlamasının da etkisiyle yüzde 8,73 ile hızlanmıştır. Bu
dönemde, kişisel bakım ürünleri, konutun bakım-onarımı, ev ile ilgili temizlik
malzemeleri ve ev içi tekstil ürünleri fiyat gelişmeleriyle öne çıkmıştır.
Ayrıca, referans Euro kurundaki güncellemeyle ilaç fiyatları artmıştır. Giyim
ve ayakkabı grubunda fiyatlar mevsim ortalamalarının aksine yüzde 2,98 oranında
artmış, yıllık enflasyon yüzde 21,51’e yükselmiştir.
Enerji fiyatları temmuz ayında yüzde 12,73 oranında artmış,
grup yıllık enflasyonu 13,66 puan yükselerek yüzde -2,86 seviyesinde
gerçekleşmiştir. Grup aylık fiyat artışında akaryakıt (yüzde 29,04) fiyatları
öne çıkarken, tüp gaz (yüzde 14,76) ve şebeke suyu (yüzde 6,03) fiyatlarında da
yükseliş izlenmiştir. Akaryakıt fiyatlarındaki artışta başta maktu ÖTV
tutarındaki güncelleme olmak üzere son dönem Türk lirası görünümü ve
uluslararası petrol fiyatlarındaki yükseliş belirleyici olmuştur.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları temmuz ayında
yüzde 7,71 oranında artmış, yıllık enflasyon 6,80 puan yükselerek yüzde 60,72
olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 11,27 puan artışla yüzde 79,71’e,
işlenmiş gıdada ise 3,42 puan artışla yüzde 46,78’e yükselmiştir.
Mevsimsellikten arındırılmış veriler taze meyve sebze fiyatlarının bu dönemde
belirgin artış gösterdiğine işaret etmiştir. Diğer işlenmemiş gıda grubunda
patates ve kuruyemiş fiyatlarındaki yükselişler öne çıkarken kırmızı et
fiyatları güçlü seyrini korumuş, beyaz ette ise temmuz ayında yeniden artış
gözlenmiştir. İşlenmiş gıda grubunda bu dönemde, ekmek tahıl fiyatlarındaki
yüksek artış (yüzde 10,22) dikkat çekmiştir. Ayrıca, bu grupta alkolsüz
içecekler ile yaş çay alım fiyatlarına bağlı olarak çay fiyatlarındaki
yükselişler devam etmiştir. Son dört aydır düşüş gözlenen süt ile süt
ürünlerinde ise bu dönemde yeniden fiyat artışı izlenmiştir.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda fiyatlar yüzde
11,17 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 5,68 puan artışla yüzde 46,58 olarak
gerçekleşmiştir. Bu gelişmede vergi ayarlamaları belirleyici olmuştur. Yurt içi
üretici fiyatları temmuz ayında yüzde 8,23 oranında artmış, yıllık enflasyon
4,08 puan artışla yüzde 44,50 olmuştur. Temmuz ayında uluslararası emtia
fiyatları, enerji dışı kalemlerdeki yatay seyre karşın, enerji kalemleri
öncülüğünde artış göstermiştir. Buna ek olarak, Türk lirasındaki değer kaybı
asgari ücret artışı ile birlikte maliyet baskılarının önemli ölçüde
güçlenmesine neden olmuştur. Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık
enflasyon enerji grubunda baz etkisi neticesinde gerilerken, diğer alt
gruplarda yükselmiştir. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında
incelendiğinde, artışların genele yayıldığı izlenirken, rafine edilmiş petrol
ürünleri, ham petrol ve doğal gaz, metal cevheri, basım-kayıt hizmetleri,
elektrikli teçhizat, mobilya, motorlu kara taşıtları ve metalle bağlantılı
kalemlerin fiyat artışlarıyla öne çıktığı gözlenmiştir."