Dünyada 160’dan fazla ülkede 100 binden fazla üyesi
bulunan ve “İyi, Temiz, Adil Gıda” sloganıyla, temiz ve sağlıklı gıdayı savunan
“Slow Food-Yavaş Gıda” hareketinin yarattığı, coğrafi işaret envanterine
tekabül eden ürün listesinde dünyanın pek çok ülkesinden 6 binden fazla özgün yerel
ürünler var. Türkiye’den ise toplam 91 ürün Nuhun Ambarı listesinde bulunuyor.
Kastamonu’nun daha önce bu listeye soktuğu ürünleri, Siyez bulguru ve Kastamonu
pastırması idi. Üryani ile birlikte üç ürüne sahip olmuş bulunuyor. Merkezi
İtalya’nın Torino şehrinde bulunan Slow Food örgütü, yeni yayınladığı deklarasyonla
Türkiye’den üryaninin de içinde bulunduğu yeni 12 ürünü Nuh’un Ambarı listesine
aldı.
NUH’UN AMBARI
NEDİR?
Nuh’un Ambarı (Ark of Taste) lk kez 1996 yılında İtalya’da
düzenlenen Salone del Gusto gıda fuarında başlatılmış olan bir proje. Slow
Food, gezegenimiz ve sürekli artan nüfusun beslenmesi için ana kaynağımız olan
gıda biyoçeşitliliğine özellikle önem veriyor. Yani Nuh’un Ambarı, Slow Food’un
yok olma tehlikesi altındaki gıda biyoçeşitliliğini kataloglamak için yürüttüğü
en önemli projelerden birisi.
Nuh’u Ambarı projesi, dünya genelinde kültürlere, tarihe ve geleneklere ait,
yok olma riski altındaki küçük ölçekli ve kaliteli gıda ürünlerini araştırıyor.
Bu ürünler arasında meyveler, sebzeler, hayvan ırkları, peynirler, tatlılar,
kurutulmuş etler ve benzerleri yer alabiliyor. Çalışmalar hız kesmeksizin
sürdürülüyor ve bugün, 150 civarında ülkeden 6 binden fazla ürünün yer aldığı
devasa bir katalog, her geçen gün yeni eklemelerle büyümeye devam ediyor.
ÜRÜNLER NASIL SEÇİLİYOR?
Nuh’un Ambarı’na aday ürünün mutlaka yerli türler
(bitki çeşitleri, ekotipler, yerli hayvan ırkları ve toplulukları), yabani
türler (geleneksel hasat, işleme ve kullanım çerçevesi içinde) ve işlenmiş
ürünler kategorilerinden bir gıda ürünü olması gerekiyor. Ürünler tat kalitesi
açısından ayırt edici özellikler taşımak zorunda. “Tat kalitesi” yerel
gelenekler ve kullanım şekilleri çerçevesinde tanımlanıyor. Ürünlerin belirli
bir yöre ile bir topluluğun ortak belleği, kimliği ve geleneksel bilgisi ile
bağıntılı olması isteniyor. Ürünlerin sınırlı miktarda üretilmesi ve yok olma
riski taşıması da bir diğer ölçüt. Bu kriterler uygulanırken yerel bölgelere
göre değişen coğrafi, kültürel, sosyal, ekonomik, politik ve söz konusu
topluluğun karakteristik özellikleri de dikkate alınıyor.
Anadolu’nun yerel zenginliklerinin coğrafi işaret alması ya da Nuh’un Ambarı
gibi uluslararası listelere girmesi, o ürünlerin kaderini değiştirebilecek
gelişmeler. Nuh’un Ambarı listesine giren ürünler, başta Slow Food örgütü
ve onun tüm yayın ve sosyal medya organlarında ve ayrıca tüm dünyada temiz ve
özgün gıdadan yana olan örgüt, kurum, kuruluş ve toplulukların yayınlarında
ilan ediliyor ve takibe alınıyor. Bu da yerel ürünlerimizin dünyaca tanınmasına
büyük katkı yapıyor.
Slow Food Kastamonu Birliği Başkanı Gülsen Kırbaş, Nuh’un Ambarı’na aday
gösterilecek pek çok ürünün sırada beklediğini ifade ediyor.