Peki bu zorluklar, ekonomi verilerine nasıl yansıdı? İşte
ekonominin 20 yıllık karnesi...
Türkiye, 2000'li yıllara bankacılık krizi ile girdi. Kasım
2002 seçimleri ile ekonomide atılım hamleleri başladı. 20 yıllık dönemde 2001
ve 2008 olmak üzere iki büyük kriz yaşandı.Darbe girişimi, yakın coğrafyada
savaşlar ve iç çatışmaların yanı sıra tarihte eşi görülmemiş bir salgına şahit
olundu.En son da asrın felaketiyle karşı karşıya kalındı.Tüm zorluklara rağmen
ekonomik büyüklük 900 milyar doların üzerine çıktı.Kişi başı milli gelir de 10
bin doları aştı. Son 20 yıllık ortalama büyüme hızı yüzde 4'ten yüzde 5,5'e
çıktı.
BÜYÜMENİN LOKOMOTİFİ
İHRACAT OLDU
20 yılda 6 kattan fazla artış kaydetti. 36 milyar 100 milyon dolardan 254 milyar
dolar seviyelerine geldi. 2002 yılında 33 bin olan ihracatçı sayısı geçen yılın
sonunda 115 bine yaklaştı.
İSTİHDAM ARTTI
31 milyon 800 binle tarihin en yüksek seviyesine ulaşıldı.
2002-2022 döneminde istihdam oranı yüzde 44,4'ten yüzde 47,5'e çıktı. Bu
dönemde iş gücüne katılım oranı da yüzde 54'e yaklaştı. Ve turizm... Türkiye,
en çok turist ağırlayan ülkeler arasında 17'den 4'üncü sıraya yükseldi.Salgına
rağmen geçen yıl 51 milyon 400 bin turist ve 46 milyar 300 milyon dolarlık
turizm geliri ile rekor kırıldı.
2001'DEN DEVRALINAN
BANKACILIK SEKTÖRÜ ENKAZI KALDIRILDI
Sektörün sermaye yeterlilik oranı yüzde 19,5 ile
ortalamaların üzerine çıkarıldı.Takipteki alacak oranı da 20 yılda tek haneye
indi. 2002'de bulunduğu yüzde 17,6 seviyesinden, 2022 sonunda yüzde 2,1'e
geriledi.
SERMAYE PİYASALARI
DERİNLEŞTİRİLDİ
Pay senedi piyasalarında yatırımcı sayısı 5 milyonu aştı.
Küresel çapta faizler artırılırken, Türkiye üretim ve yatırıma öncelik verdi.
Politika faizi yüzde 8,5 ile tek haneye çekildi.
BİLGİ VE İLETİŞİM
TEKNOLOJİLERİ PAZARI 20 YILDA 11 KAT ARTTI
30 milyar dolara ulaştı.100 yıllık hayal gerçekleşti, ilk
yerli elektrikli otomobil TOGG banttan indi. Savunma sanayiinde yerli ve
millilik oranı yüzde 20'lerden yüzde 80'lere çıkarıldı.
SADECE SANAYİ DEĞİL
TARIM DA ÖNCELENDİ
Tarımsal hasıla 2002'de bulunduğu 25 milyar 100 milyon
dolardan, 2022 yılında 58 buçuk milyar dolara çıktı. IMF'ye olan borç
sıfırlandı. Fon'un "acı reçeteleri" de tarihin tozlu sayfalarında
kaldı.Tüm bunları yaparken bütçeden de taviz verilmedi. Bütçe açığının milli
gelire oranı 2022'de yüzde 1'in altına indi. Kamu borç stokunun milli gelir
içindeki payı ise yüzde 71,5'ten yüzde 32'ye geriledi.Gelinen noktada Türkiye
artık küresel ekonomide de söz sahibi. Enerjiden savunmaya, ulaşımdan altyapıya
her proje üretime katkı sağladı.